Θεραπείες: Συντηρηριτική επέμβαση & Χειρουργική!

ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Εισαγωγή στην Αναγεννητική Ιατρική στην Ορθοπαιδική

Η ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να αντιπαλέψει με τη φθορά και το γήρας δημιούργησε ένα νέο κλάδο της Ιατρικής, την Αναγεννητική Ιατρική, η οποία διαχέεται οριζόντια σε όλες τις ειδικότητες της Ιατρικής. Η Αναγεννητική Ιατρική ασχολείται με την αντιστροφή και επιβράδυνση της γήρανσης του οργανισμού μέσω της χρήσης βιολογικών εργαλείων όπως η χρήση αυξητικών παραγόντων (ορμονικών ουσιών που επάγουν την αύξηση και ανάπλαση του οργανισμού), αλλά και κυτταρικών πληθυσμών με ικανότητα αναγέννησης των ιστών. Οι κυτταρικοί πληθυσμοί αδρά ονομάζονται συχνά «βλαστοκύτταρα», αν και συχνά ο όρος αυτός έχει προκαλέσει σύγχυση, αφού καλύπτει μία μεγάλη ετερογένεια κυτταρικών πληθυσμών.

Η Ορθοπαιδική και το μυο-σκελετικό σύστημα δε θα μπορούσαν να μην ακολουθήσουν αυτές τις νέες εξελίξεις, αφού άλλωστε τα εκφυλιστικά νοσήματα του μυο-σκελετικού συστήματος αποτελούν ένα από τα συχνότερα προβλήματα στις μέσες και μεγαλύτερες ηλικίες, ενώ ειδικά η οσφυαλγία αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη ιατρική αιτία απώλειας ανθρωποωρών (δηλαδή τόσο παραγωγικότητας όσο και ποιότητας ζωής) στο σύγχρονο Δυτικό κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, το 2016 στον κατάλογο των νοσημάτων που προκαλούν σημαντική απώλεια ποιότητας ζωής και ανικανότητα στις ΗΠΑ, η οσφυαλγία κατέλαβε την 1η θέση, ακολουθούμενη από την κατάθλιψη, ενώ οι λοιπές (πλην σπονδυλικής στήλης) μυο-σκελετικές παθήσεις κατέλαβαν την 4η θέση και η αυχεναλγία την 6η θέση. Σε μία άλλη αμερικανική μελέτη από το 1996 μέχρι το 2013, το κόστος της αντιμετώπισης των προβλημάτων της Σπονδυλικής στήλης (οσφυαλγία, αυχεναλγία) πλησίασε τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια καταλαμβάνοντας την 3<sup>η</sup> υψηλότερη θέση στο σχετικό κατάλογο. Η αυχεναλγία και η οσφυαλγία συχνά μεταπίπτουν σε χρονιότητα, οπότε και εν τέλει υπάγονται στη γενικότερη κατηγορία του μυο-σκελετικού χρονίου πόνου. Ο χρόνιος πόνος (όχι μόνο μυο-σκελετικής αιτιολογίας βέβαια) έχει υπολογισθεί ότι έχει ,για τις υπηρεσίες υγείας και τις ασφαλιστικές εταιρείες των ΗΠΑ, κόστος μεγαλύτερο από το συνδυασμό των ογκολογικών, καρδιαγγειακών και διαβητολογικών προβλημάτων μαζί.

Πολλές από τις σύγχρονες επεμβάσεις μας αποσκοπούν στη διόρθωση της εκφύλισης/οστεο-αρθρίτιδας των αρθρώσεων (πχ Αρθροπλαστικές γόνατος, ισχίου), αλλά είναι σχετικά βαρείες επεμβάσεις που δε στερούνται επιπλοκών, παρά τα μεγάλα και μακροχρόνια ποσοστά επιτυχίας. Στη σπονδυλική στήλη οι επιλογές είναι ακόμη λιγότερες, αφού οι διαθέσιμες χειρουργικές επεμβάσεις (δισκεκτομές/αποσυμπιέσεις, σπονδυλοδεσίες, αρθροπλαστικές/αντικαταστάσεις δίσκου) δεν έχουν καλά μακροχρόνια αποτελέσματα και μπορούν να επιταχύνουν την εκφύλιση σε γειτονικές περιοχές της σπονδυλικής στήλης. Η ανάγκη εφαρμογής της Αναγεννητικής Ιατρικής στην Ορθοπαιδική είναι λοιπόν επιτακτική.

Πλέον στη φαρέτρα του Ορθοπαιδικού Χειρουργού βρίσκονται νέες τεχνικές, οι οποίες δεν είναι χειρουργικές, άρα έχουν μικρές πιθανότητες μείζονων επιπλοκών, ενώ ταυτόχρονα δεν είναι ακρωτηριαστικές, αφού δεν αντικαθιστούν τους ιστούς του οργανισμού (πχ αρθρώσεις) με τεχνητές προθέσεις, αλλά διασώζουν τους ιστούς του οργανισμού. Η χρήση του PRP (πλάσμα πλούσια σε αιμοπετάλια), το οποίο προκύπτει από τη φυγοκέντρηση του αίματος του ίδιου του ασθενούς και απελευθερώνει σε άμεσο χρόνο τους αυξητικούς παράγοντες των αιμοπεταλίων, μπορεί, στα κατάλληλα χέρια, να βοηθήσει σημαντικά τόσο στη βελτίωση του πόνου και της έλλειψης κινητικότητας, αλλά και να σταθεροποιήσει/αντιστρέψει τη διαδικασία γήρανσης/εκφύλισης. Ακόμη πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα μπορεί να έχει η χρήση των «βλαστοκυττάρων», τα οποία, μόνα ή καλύτερα με τη συν-χορήγηση αυξητικών παραγόντων, μπορούν ακόμη και να αναγεννήσουν ευαίσθητους και πολύτιμους ιστούς του μυο-σκελετικού, όπως οι τένοντες, οι μηνίσκοι, στο προσεχές μέλλον οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και ο αρθρικός χόνδρος των αρθρώσεων.

Τα ενήλικα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα (Mesenchymal Stem Cells – MSCs) έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ώριμα λειτουργικά κύτταρα (στην περίπτωση του μυο-σκελετικού συστήματος μας ενδιαφέρουν ιδίως τα χονδρο-κύτταρα) και έχουν αναδειχθεί ως μία κυτταρική θεραπεία με μεγάλο δυναμικό για βιο-ιατρικές εφαρμογές επιδιόρθωσης τόσο του χόνδρου των περιφερικών αρθρώσεων όσο και εκφυλιστικών ασθενειών της σπονδυλικής στήλης. Συγκεκριμένα, πολυπληθείς επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες αποδεικνύουν ότι τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα μπορούν να απομονωθούν από μια ποικιλία από ιστούς ενηλίκων, όπως ο μυελός των οστών και ο λιπώδης ιστός και εύκολα να πολλαπλασιαστούν in vitro χωρίς να χάνουν το δυναμικό διαφοροποίησης τους και την ιστική αναγεννητική τους ικανότητα in vivo.

Επιπλέον, κλινικές μελέτες αποδεικνύουν τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και την ασφάλεια της

κυτταρικής θεραπείας για την αντιμετώπιση και της οστεοαρθρίτιδας. Πιο αναλυτικά, η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί μία σύγχρονη επιδημία δεδομένου ότι στο δυτικό κόσμο λαμβάνουν χώρα πολλές εκατοντάδες χιλιάδες αρθροπλαστικές ισχίου και γόνατος ως συνέπεια της εκφύλισης του χόνδρου των αρθρώσεων αυτών. Στην περίπτωση του χρόνιου πόνου και απώλειας κινητικότητας λόγω οστεο-αρθρίτιδος των περιφερικών αρθρώσεων οι χειρουργικές μας επεμβάσεις έχουν καλά μακροχρόνια αποτελέσματα στα χέρια του μέσου Ορθοπαιδικού Χειρουργού, όμως δεν παύουν να είναι σχετικά ακρωτηριαστικές επεμβάσεις μέσης βαρύτητος που δεν στερούνται σημαντικών επιπλοκών (πχ λοιμώξεις, θρομβώσεις, ανάγκη αναθεώρησης από αστοχίες υλικών ή κακό χειρουργικό σχεδιασμό). Οι παρεμβάσεις της αναγεννητικής ιατρικής αποτελούν τη μόνη εναλλακτική της χειρουργικής θεραπείας, με προφανές αποτέλεσμα τη σημαντικότατη οικονομία κλίμακος από την αποφυγή νοσηρότητος (και θνησιμότητος) και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ως συνέπεια της αποφυγής μίας μείζονος χειρουργικής επεμβάσεως (όπως οι παραπάνω).

Ιατρο-νομικά και οικονομο-τεχνικά ζητήματα σχετιζόμενα με την Αναγεννητική Ιατρική

Ένα ευρύτερο πρόβλημα όλων των βιολογικών θεραπειών της Αναγεννητικής ιατρικής (PRP, MSCs κλπ) είναι το θέμα του ιατρο-νομικού χαρακτηρισμού τους. Η βασικότερη παράμετρος αυτού του ζητήματος είναι κατά πόσον μία βιολογική αναγεννητική θεραπεία μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «απλή παρέμβαση» (therapeutic intervention status) ή ως «φάρμακο» (medication/drug status). Στην 1η περίπτωση υπάγονται οι θεραπείες εκείνες που χαρακτηρίζονται από ελάχιστη επεξεργασία/χειρισμό των ιστών, οι οποίοι ιστοί θα πρέπει να είναι ομόλογοι (δηλαδή να προέρχονται από το ίδιο είδος οργανισμού πχ από άνθρωπο σε άνθρωπο) και ενήλικοι (δηλαδή από ιστούς ενηλίκων και όχι εμβρυικούς). Εδώ κατατάσσονται οι περισσότερες θεραπείες τύπου PRP, όπου ο χειρισμός των ιστών είναι ήπιος και η όλη παρέμβαση ολοκληρώνεται σε λίγα λεπτά έως ώρες. Στη 2η περίπτωση η επεξεργασία/χειρισμός των ιστών είναι σημαντική, ενώ και οι άλλοι περιορισμοί δεν τηρούνται. Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται οι περισσότερες θεραπείες που χρησιμοποιούν MSCs, αφού μετά την απομόνωση του δείγματος ιστού, αυτός υφίσταται επεξεργασία με κολλαγενάση για την απελευθέρωση των κυττάρων, ενώ ακολουθεί ανοσολογικός χαρακτηρισμός/απομόνωση των MSCs, πολλαπλασιασμός τους σε κατάλληλο καλλιεργητικό μέσο και εν τέλει επανα-χορήγηση στον ασθενή μετά από 3-4 εβδομάδες.

Ποια τα ιατρο-νομικά (και συνακόλουθα οικονομο-τεχνικά) παρελκόμενα αυτού του διαχωρισμού? Οι θεραπείες της 2ης κατηγορίας θεωρούνται φάρμακα, οπότε για να διατεθούν στην αγορά πρέπει να πάρουν έγκριση από το FDA των ΗΠΑ και το EMA της ΕΕ, αφού οργανώσουν εξαιρετικά αναλυτικές (και χρονοβόρες/κοστοβόρες) κλινικές και προ-κλινικές μελέτες/δοκιμές (clinical trials) που να πιστοποιούν όχι μόνο την αποτελεσματικότητα, αλλά και την ασφάλεια του προτεινόμενου φαρμάκου. Στην άλλη κατηγορία δεν υπάρχουν τέτοιες απαιτήσεις για την έγκριση της διάθεσής τους στην αγορά, απλά είναι αναγκαία η ύπαρξη ορισμένων κλινικών μελετών (clinical studies) που να επαληθεύουν κυρίως την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.

Κατά συνέπεια, οι μεν θεραπείες της 1ης κατηγορίας έχουν χαμηλότερο κόστος για τον ασθενή και μικρή ρυθμιστική/γραφειοκρατική επιβάρυνση για τις εταιρείες και τους ιατρούς, ενώ στη 2η κατηγορία το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι ασφυκτικό και τα κόστη τόσο για τους ασθενείς όσο και για τις εταιρείες δυσβάστακτα. Η ανάγκη επένδυσης μεγάλης προσπάθειας, χρόνου και χρημάτων είναι αποτρεπτικός παράγων για την ανάπτυξη κυτταρικών αναγεννητικών θεραπειών, οι οποίες θα φτάσουν στο σημείο ωρίμανσης και θα διατεθούν ως «φάρμακα» στην αγορά. Μία ενδιαφέρουσα λύση θα ήταν να βρεθούν κυτταρικές αναγεννητικές θεραπείες, οι οποίες να εμπίπτουν στην κατηγορία της «παρέμβασης» και όχι του «φαρμάκου».

Η χρήση του PRP (πλάσμα αίματος πλούσιο σε αιμοπετάλια) στο μυο-σκελετικό σύστημα

Η ενέσιμη θεραπεία PRP(Platelet Rich Plasma) είναι μια ανώδυνη διαδικασία που πραγματοποιείται στον χώρο του ιδιωτικού Ορθοπαιδικού Ιατρείου ή του εξωτερικού ιατρείου σε περιβάλλον νοσοκομείου (δε χρειάζεται νοσηλεία). Το Πλάσμα Πλούσιο σε Αιμοπετάλια (Platelet Rich Plasma-PRP) είναι ένα αυτόλογο κλάσμα του αίματος με υψηλή συγκέντρωση αιμοπεταλίων. Ο ιατρός λαμβάνει από τον ασθενή μικρή ποσότητα αίματος από μία περιφερική φλέβα με διαδικασία όμοια με τυπική εξέταση αίματος. Στη συνέχεια πραγματοποιείται ειδική επεξεργασία (φυγοκέντρηση σε ειδικό προς τούτο μηχάνημα) όπου απομονώνονται τα αιμοπετάλια, τα οποία ως γνωστόν είναι κύτταρα υπεύθυνα για την πήξη του αίματος, προκειμένου να εκκρίνουν τους αυξητικούς παράγοντες που έχουν αποθηκευμένους στα κοκκία τους. Όταν τα αιμοπετάλια ενεργοποιούνται παράγοντας το PRP, τότε απελευθερώνουν ουσίες που ουσιαστικά είναι βιοχημικοί παράγοντες επαγωγής ιστικής αναγέννησης και λέγονται αυξητικοί παράγοντες (PDGF,TGF-β, VEGF, EGF, FGF, IGF -1). Στο τέλος, εγχύεται το PRP με τα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια τοπικά στην περιοχή της ιστικής βλάβης με υπερηχογραφική καθοδήγηση, προκειμένου να πραγματοποιηθεί με ακρίβεια και να έχει την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα. Η διαδικασία διαρκεί λιγότερο από 20 λεπτά, είναι ανώδυνη, δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις και δεν εμφανίζει επιπλοκές. Ο ασθενής μπορεί να φύγει άμεσα χωρίς κανένα πρόβλημα.

Οι εγχύσεις των ενεργοποιημένων αιμοπεταλίων (PRP) ανακουφίζουν από τον πόνο και επιταχύνουν την επούλωση των τραυματισμένων μυών και τενόντων. Είναι αναγκαία η προσεκτική επιλογή της τεχνικής που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του PRP, αφού υπάρχουν πολυάριθμες διαφορετικές τεχνολογίες με διαφορετικό σκεπτικό. Οι δύο βασικές παραλλαγές της τεχνικής αυτής είναι οι εξής: α. PRP rich in leukocytes, β. PRP poor in leukocytes. Στην 1η παραλλαγή δεν έχουν αφαιρεθεί τα λευκα αιμοσφαίρια και αυτό εχει χρησιμότητα στην περίπτωση που χρειάζεται ενίσχυση το αμυντικό σύστημα (πχ δερματικές βλάβες ή χειρουργικές τομές που δεν επουλώνονται). Στη 2η παραλλαγή έχουν αφαιρεθεί τα λευκα αιμοσφαίρια και αυτό είναι χρήσιμο στο μυσκελετικό ειδικά στις ενδο-αρθρικές εγχύσεις για αποφυγή πιθανής τοξικής δράσης στον αρθρικό χόνδρο.

Πού έχει εφαρμογή η μέθοδος;

  • Τενοντοπάθεια του υπερακανθίου
  • Μερική ρήξη του στροφικού πετάλου στον ώμο
  • Τενοντοπάθεια του δικεφάλου
  • Φλεγμονή της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
  • Έξω επικονδυλίτιδα αγκώνα – tennis elbow
  • Έσω επικονδυλίτιδα αγκώνα – golfers elbow
  • Τενοντίτιδα de quervain του αντίχειρα
  • Τροχαντηρίτιδα
  • Θλάση διαφόρων μυϊκών ομάδων
  • Τενοντίτιδα επιγονατιδικού (jumpers knee)
  • Χονδροπάθειες γόνατος, ισχίου, ποδοκνημικής,
  • Οστεο-αρθρίτιδα των μεγάλων, αλλά και των μικρών αρθρώσεων
  • Χονδρομαλάκυνση επιγονατίδας
  • Σύνδρομο λαγονο-κνημιαίας ταινίας
  • Τενοντοπάθεια Αχίλλειου
  • Πελματιαία Απονευρωσίτιδα – Άκανθα πτέρνης

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για μία νέα εφαρμογή της τεχνικής PRP, η οποία είναι πρόσφατη και καινοτομική: στη σπονδυλική στήλη (κυρίως facets και στο μεσο-σπονδύλιο δίσκο) με θαυμάσια αποτελέσματα. Οι εγχύσεις αυτές δε αποτελούν εξαιρετικές εναλλακτικές σε σχέση με την κλασσική μέθοδο έγχυσης κορτικο-στεροειδών και αναισθητικού με εφάμιλλη ανακούφιση συμπτωμάτων, αλλά πιο μακροχρόνια ανακούφιση και δυνατότητα αναγέννησης του εκφυλισμένου ιστού, αφού οι εγχύσεις PRP μπορούν να έχουν διττό στόχο: αφ’ ενός την υποχώρηση των συμπτωμάτων του τόσο βασανιστικού χρονίου πόνου στη μέση/αυχένα (οσφυαλγία/αυχεναλγία), αλλά και την προσπάθεια αναγέννησης του αρθρικού χόνδρου ή του δίσκου. Προφανώς η προσπάθεια αναγέννησης των ιστών δεν μπορεί να συμβεί με τα κορτικο-στεροειδή, αντίθετα μπορεί να επιταχυνθεί η εκφύλιση των ιστών.

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Οι αρθροσκοπικές τεχνικές αποτελούν προσαρμογή, στα δεδομένα των αρθρώσεων, των τεχνικών της ενδοσκοπικής και λαπαροσκοπικής χειρουργικής της κοιλιάς και της πυέλου. Ιδιαίτερη χρησιμότητα έχουν για την αντιμετώπιση της παθολογίας κυρίως των αρθρώσεων του γόνατος και του ώμου, αλλά σταδιακά εμφανίζονται υποσχόμενες εφαρμογές τους και στις αρθρώσεις του ισχίου, της ποδοκνημικής, ακόμη και του αγκώνα ή του καρπού. Η λογική τους βασίζεται στη χειρουργική μέσω μικρών οπών δίκην κλειδαρότρυπας (key hole surgery), η οποία καθιστά σχεδόν ατραυματική τη χειρουργική, αφού ελαχιστοποιούνται οι μεγάλες χειρουργικές προσπελάσεις με μεγάλες αποκολλήσεις ιστών και συνοδές ιστικές βλάβες, που οδηγούν σε μακρύ χρόνο αποθεραπείας και πλήρους κινητοποίησης. Οι αρθροσκοπικές τεχνικές αποτελούν χειρουργικές τεχνικές ημερήσιας νοσηλείας, αφού ο ασθενής μπορεί να λάβει με ασφαλή τρόπο εξιτήριο αυθημερόν μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Παραλλαγή των αρθροσκοπικών τεχνικών χρησιμοποιείται και στη Σπονδυλική Στήλη (ΣΣ), αλλά με την ονομασία ενδοσκοπική χειρουργική της ΣΣ, αφού χρησιμοποιείται μία παραλλαγή του ενδοσκοπίου (ενδοσκοπική δισκεκτομή/αποσυμπίεση) για τη διενέργεια μερικών δισκεκτομών και αποσυμπιέσεων του περιβλήματος του σπονδυλικού σωλήνα (οστά, σύνδεσμοι, μαλακά μόρια) σε περίπτωση κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου και στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα (με νευρογενή διαλείπουσα χωλότητα) ή/και των σπονδυλικών τρημάτων (με ριζιτικά ενοχλήματα). Παραπλήσια τεχνική αποτελεί η δισκεκτομή/αποσυμπίεση με χρήση μικροσκοπίου (μικρο-δισκεκτομή) για τη μεγέθυνση των ιστών , αλλά χωρίς τη χρήση αρθροσκοπίου/ενδοσκοπίου.

ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ

Οι αρθροπλαστικές τεχνικές απετέλεσαν ορόσημο για την εξέλιξη της ορθοπαιδικής χειρουργικής τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, αφού έλυσαν το θεμελιώδες πρόβλημα της αντιμετώπισης της βαρείας οστεο-αρθρίτιδας των περιφερικών αρθρώσεων μέσω της χρήσης μεταλλικών κραμάτων και πλαστικών πολυμερών για την αντικατάσταση των φθαρμένων τμημάτων μίας άρθρωσης και την αποκατάσταση της κινηματικής χωρίς πόνο. Η επαναστατική συμβολή αρχικά του Charnley στην αρθροπλαστική του ισχίου γρήγορα επεκτάθηκε στην αρθροπλαστική του γόνατος και αργότερα στον ώμο. Ολιγότερο συχνά αρθροπλαστικές τεχνικές αντικατάστασης αρθρώσεων συμβαίνουν στην ποδοκνημική άρθρωση και στον αγκώνα. Στη Σπονδυλική Στήλη δυστυχώς η αρθροπλαστική αντικατάσταση των δίσκων και των τελικών σπονδυλικών πλακών δεν έχει ακόμη δώσει πειστικά και μακροχρόνια αποτελέσματα, οπότε στην περίπτωση βαρείας σπονδυλο-αρθρίτιδος η λύση είναι ακόμη στις μέρες μας η σπονδυλοδεσία, παρά τα σημαντικά μειονεκτήματά της.

Η νεώτερη προσέγγιση στις αρθροπλαστικές τεχνικές επιτάσσει τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (minimal invasive), οι οποίες, σε συνδυασμό με τη χρήση της ρομποτικής πλοήγησης, μπορούν να επιτύχουν εξατομικευμένη προσέγγιση στην άρθρωση κάθε ασθενούς με μικρές και ατραυματικές τομές, που καθιστούν την κινητοποίηση, άρα και την ασφαλή έξοδο από το νοσοκομείο ταχύτερη.

ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ

Όπως, ήδη αναφέρθηκε η σπονδυλοδεσία αποτελεί μία κλασσική μέθοδος χειρουργικής αντιμετώπισης των προβλημάτων της Σπονδυλικής Στήλης (ΣΣ). Η μέθοδος ουσιαστικά συνίσταται στην αφαίρεση του μεσοσπονδύλιου δίσκου και την τοποθέτηση μοσχεύματος στο μεσοσπονδύλιο διάστημα, ώστε να επαχθεί η κάλυψη του χώρου αυτού με οστική γέφυρα. Επίσης η όλη κατασκευή σταθεροποιείται με διαυχενικές βίδες και ράβδους, ώστε να καταργηθεί η κινητικότητα στο συγκεκριμένο επίπεδο της ΣΣ και να διευκολυνθεί ο σχηματισμός της οστικής γέφυρας.

Οι ενδείξεις της σπονδυλοδεσίας είναι:

  • η παθολογική αστάθεια της ΣΣ λόγω σπονδυλο-ολίσθησης ή προηγηθείσας αποσυμπίεσης,
  • οι παραμορφώσεις της ΣΣ (αναπτυξιακή ή εκφυλιστική σκολίωση-κύφωση),
  • οι επανειλημμένες αποτυχημένες μερικές δισκεκτομές στο ίδιο επίπεδο που απαιτούν πλήρη δισκεκτομή,
  • τα κατάγματα της ΣΣ, οι λοιμώξεις (δισκίτιδα/σπονδυλο-δισκίτιδα),
  • οι όγκοι της ΣΣ (συνήθως μεταστατικοί, σπανίως πρωτοπαθείς κυρίως στην παιδική ηλικία).

Τα μειονεκτήματα της τεχνικής είναι προφανώς η κατάργηση της κινητικότητας σε ένα τμήμα της ΣΣ, με προφανείς επιπτώσεις στη γενική κινηματική της ΣΣ, αλλά ενίοτε και της λεκάνης και του κρανίου. Επίσης, η σπονδυλοδεσία πρέπει να σχεδιάζεται πολύ προσεκτικά, ώστε να μην αλλοιώνεται η ισορροπία της ΣΣ, αλλά και η σταθερότητα των γειτονικών, προς την παθολογική περιοχή, επίπεδων, αφού οι παραπάνω παραλείψεις μπορεί να οδηγήσουν σε αποτυχία της σπονδυλοδεσίας και στην εμφάνιση της κύφωσης ύπερθεν της σπονδυλοδεσίας (post junctional kyphosis), με περαιτέρω επέκταση της σπονδυλοδεσίας, η οποία, αν αποτύχει εκ νέου, μπορεί να οδηγήσει στο, εξαιρετικά οδυνηρό για τον ασθενή, σύνδρομο χρονίου πόνου από αποτυχημένη προγηθείσα χειρουργική επέμβαση στη ΣΣ (Failed back surgery syndrome).